Hoe ervaring je verhaal kleurt
Je komt de vergaderzaal binnen, voor het eerst in enkele weken zie je de collega's terug. Na het uitwisselen van koetjes en kalfjes, ga je over naar de orde van de dag. Al bij het eerste agendapunt voel je de irritatie ten aanzien van een collega terugkomen. Daar gaan we weer! De oeverloze discussies waarin hij zijn gelijk wil halen. Je goede voornemen om na de vakantie met een schone lei te beginnen en je niet langer op te winden over het gedrag van je collega verdwijnt op de achtergrond. Is het dan echt onmogelijk om de dingen anders aan te pakken? Bedenk je moedeloos. Je draait met je ogen, gaat met een zucht achteruit zitten en begint met het wegwerken van je mailachterstand. 's Avonds vertel je thuis in geuren en kleuren hoe alles bij het oude is gebleven. Het ongenoegen, de frustratie, de stress zijn weer helemaal terug alsof je nooit op vakantie bent geweest.
Dit voorbeeld toont hoe je ervaring van datgene wat gebeurt, gekleurd wordt door eerdere ervaringen, ideeën en overtuigingen. Ze vormen vaak de eerste trigger om jezelf van streek te maken, en dingen als goed of slecht te beoordelen. De kans is groot dat je verhaal 's avonds aan de keukentafel niet enkel gaat over datgene wat er werkelijk gebeurd is. De kans is nog groter dat een andere collega aan zijn keukentafel thuis een ander verhaal vertelt. Of met andere woorden: je verhaal ontstaat vaak niet alleen uit datgene wat je op het moment zelf hebt ervaren, maar krijgt vorm en kleur door eerdere ervaringen, emoties, ideeën, ... Zo ontstaan er oneindig veel verhalen die elk deels de feiten dekken, maar zeer verschillende emoties en reacties oproepen. Het verhaal dat je vertelt bepaalt m.a.w. wat je voelt en hoe je je gaat gedragen.
Is het dan echt onmogelijk om dingen anders aan te pakken?
Goede voornemens alleen zullen zelden soelaas brengen. Ze zijn te vrijblijvend en vatbaar voor selffulfilling prophecy waarbij het gedrag van de ander als verklaring wordt gebruikt voor de onveranderlijkheid der dingen. Je verhaal wordt bevestigd, gaat zich nog meer inslijpen en overheerst je denken, voelen en handelen. Hier eindigt de verandering op een dwaalspoor zonder meer.
En toch kunnen goede voornemens een goed begin zijn! Stel je voor dat je een ander verhaal vertelt en daarmee een cyclus doorbreekt. Stel je voor dat je verhaal niet langer overheerst wordt door eerdere ervaringen, overtuigingen, emoties, ... maar dat het korter blijft bij datgene wat er werkelijk gebeurt? Denk hierbij zelf eens aan een situatie die je graag anders zou zien naar de toekomst toe en stel jezelf onderstaande vragen:
- Gedrag: Hoe gedraag je je in die situatie? Vertoon je een vorm van vluchten of vechten?
- Gevoel: Welke gevoelens zetten je ertoe aan om je zo te gedragen?
- Verhaal: Welk verhaal roept deze gevoelens op?
- Observatie: Welk bewijsmateriaal is er om dit verhaal te ondersteunen?
Zou je na deze denkoefening een ander verhaal kunnen vertellen, dat andere gevoelens oproept en waardoor je anders gaat handelen? Dan is het mogelijk om dingen anders aan te pakken, om in een ander soort gesprek te gaan, om te komen tot nieuwe inzichten. Op dat moment ga je En Route, ... met een open blik ga je op reis, zonder overladen koffer.
En Route - Sarah De Backer
Twee wegen scheidden zich, en ik - ik volgde het minst begane pad. En dat maakte een wereld van verschil.
Stephen. R. Covey
