Slechts weinigen worden gespaard van lastige en toch belangrijke gesprekken. En gelukkig maar! Want hoe uitdagend ook, deze gesprekken zijn nodig om relaties te versterken, nieuwe uitdagingen aan te gaan, onduidelijkheden uit te klaren. En toch vragen deze gesprekken, die in meer of mindere mate de vorm van een conflict kunnen aannemen, soms veel energie. Afhankelijk van hoe we hiermee omgaan, nemen ze de vorm aan van een vloek of een zegen. In dit artikel lees je hoe jouw reactie het verschil kan maken in het aangaan van lastige en toch belangrijke gesprekken.
Wanneer is een conflict een vloek?
Als we ervoor kiezen om te zwijgen wanneer we ons niet kunnen vinden in een aanpak, is de kans groot dat een conflict als vloek wordt ervaren. Vaak doen we dan wat ons wordt opgelegd zonder echt verantwoordelijkheid te nemen: niet mijn probleem als het misgaat! Of we zeggen ja en doen gewoon onze eigen zin, al dan niet onder de radar. Het al dan niet bewust uiten van ongenoegen met hints, sarcasme, steken onder water of harde blikken om ons gelijk te halen, is er evenzeer voor kiezen om te zwijgen en niet te zeggen wat er écht speelt. Of meer nog: wanneer we in vage termen het team om onze omgeving de schuld geven in de hoop dat de boodschap wel bij de juiste persoon zal landen.
Als we anderen dwingen om ons standpunt over te nemen, krijgt een conflict ook al gauw een wrange nasmaak gaande van subtiele manipulatie tot openlijk verbale aanvallen. We misbruiken macht om onze zin te krijgen in de wandelgangen, door andere zwart te maken, door een positie in te nemen waarvoor we geen mandaat hebben.
Wanneer is een conflict een zegen?
Mensen die in staat zijn om openlijk te praten over emotioneel beladen thema's, waarbij veel op het spel staat, maken van een conflict een zegen. Ze gaan in gesprek vanuit het juiste motief en blijven zich daarop focussen, wat er ook gebeurt! Hierbij zijn ze zich ervan bewust dat er altijd een (andere) keuze is en dat dialoog het pad effent naar de meest aangewezen keuze. Ze houden hierbij drie belangrijke vragen voor ogen: wat wil ik echt voor mezelf? Wat wil ik echt voor de anderen? Wat wil ik echt voor deze relaties? Tenslotte weten ze voor zichzelf ook heel goed wat ze niet willen in het gesprek: Hoe kan ik een gesprek voeren met een collega over haar aanpak zonder dat ze in onzekerheid terecht komt? Is er een manier om te vertellen dat je het niet eens bent met de taakverdeling zonder ruzie te maken met je collega? Ik zou graag vertellen hoe ik het zou aanpakken zonder mijn wil door te duwen.
De kunst van het kijken naar dat wat is
De lastigheid van een conflict ontstaat vaak omdat signalen in een vroege fase onopgemerkt bleven. Letten op (non-)verbale signalen, emoties en gedragspatronen bij jezelf en je omgeving kunnen je veel leren over gevoeligheden die leven. Maar er is meer: als het veilig is, kun je alles zeggen. Als het niet veilig is, ligt je focus op jezelf te beschermen. Ga met andere woorden ook kijken naar de omstandigheden en de context. Het scheppen van veiligheid zit vaak in kleine dingen, waar ook jij vat op hebt. Stel je vast dat de veiligheid onder druk staat, kan het zinvol zijn om op zoek te gaan naar wat jullie beide belangrijk vinden. Neem hierin de tijd om door te vragen om de ander beter te begrijpen. Aanschouw het gesprek vanop afstand en reageer niet met gelijke munt op de 'onveilige' reactie van je gesprekspartner. Stap bijvoorbeeld niet mee in bot antwoorden of zwijgen. Nodig opnieuw uit en vertel wat je wilt voor jezelf, de ander het team of de organisatie.
Doe wat nodig is om in gesprek te blijven
Dit artikel is een pleidooi om zelf te blijven doen wat nodig is om een lastig en toch belangrijk gesprek te blijven aangaan. Het is een misvatting dat je hierin zonder meer afhankelijk bent van anderen, het is een uitnodiging om steeds opnieuw te blijven kiezen voor dialoog. Een conflict is als vuur, het verbindt of verteert. De keuze is aan jou!
Sarah De Backer - En Route
Conflict is als vuur, het verbindt of verteert
