Als ik zoek naar wie ik ben...

In de wereld van de zelfhulp, waartoe ook coaches behoren, wordt er wel eens gesproken over ontdekken 'wie je bent', of 'wie je écht bent'. Die zoektocht zou je het antwoord bieden op een hele reeks levensvragen: wat je wil bereiken, hoe je wil leven, welke job de beste is voor jou, welke personen bij jou passen, wat jou gelukkig maakt, … Het zou een leidraad zijn om je leven zelf in handen te nemen en je niet te laten leiden door de wensen en verwachtingen van anderen.

Het achterliggende idee is dat er een ware versie is van jezelf die staat tegenover andere versies van jezelf. De ware versie is je authentieke zelf, die anderen zijn fake, niet authentiek, … Ze zijn bepaald door jouw omgeving of een drang om je anders voor te doen dan wie je werkelijk bent. Slaag je erin je ware zelf te vinden en er naar te leven, dan kan je gelukkig door het leven gaan. Doe je dit niet dan word je uiteindelijk ongelukkig.

Deze manier van denken vind je niet enkel in zelfhulpboeken. Ze zit verweven in ons dagelijks taalgebruik: We gaan op reis om 'onszelf te vinden'. In moeilijke omstandigheden komen we 'onszelf tegen'. In een context waar we ons niet goed voelen is dat omdat we 'onszelf daar niet kunnen zijn'. Doen we zaken waar we niet fier op zijn, dan 'waren we onszelf niet'. Leven we op een manier die we niet ok vinden dan zeggen we 'dit is niet wie ik ben' of 'ik word geleefd'. Zitten we er helemaal door, komt er 'ik weet niet eens meer wie ik ben…' Het zijn stuk voor stuk manieren van spreken die voortkomen uit het idee dat diep vanbinnen in ons een ware zelf huist.

Het belang van je ware zelf te kennen is vandaag meer dan ooit erkend. Zo is de zoektocht naar de eigen identiteit vandaag een onderdeel van het basis- en secondair onderwijs. De impact hiervan op hoe we onszelf en onze plaats in de wereld ervaren is groot. We denken hier goed mee te doen, maar is dat ook zo?

Het idee van een ware zelf te hebben mag dan helder zijn, het pad ernaatoe is dat veel minder. Doorgaans wordt het antwoord op de vraag wie we werkelijk zijn gezocht in de verzameling van antwoorden op een reeks subvragen: wat vind ik belangrijk, hoe wil ik mijn leven inrichten, wat wil ik bereiken, …? Maar, wacht… waren dat niet de levensvragen die we maar kunnen oplossen als we weten wie we werkelijk zijn? We willen achterhalen wie we zijn om te weten hoe we moeten leven. Maar om te weten wie we werkelijk zijn kijken we naar hoe we graag willen leven.

Je zou natuurlijk kunnen zeggen dat de zoektocht naar je ware zelf meer omvat dan die levensvragen. En ja, ook vragen als 'Wat voor persoon ben ik?' 'Waar hou ik (niet) van?' 'Wat geeft mij energie?' 'Wat heb ik tot nu toe geleerd?' …. komen aan bod in een ernstige zoektocht naar je diepste kern. Maar, is het zo dat de verzamelde antwoorden op al die vragen jou vertellen wie je werkelijk bent? Wat met al die zaken die voortdurend veranderen? Wat met de zaken die je doet en zegt en vindt, maar die eigenlijk niet zijn wie je echt bent? Hoe ga je weten wat echt 'jij' is en wat niet? De zaken die je al had als kind? Maar wat dan met de waardevolle zaken die je geleerd hebt? Zijn die onecht? Onnatuurlijk? Wat met dingen die je als kind deed, maar nu niet meer?

Welk criterium ga je gebruiken om te weten wat echt is en wat niet? Je gevoel? De mate waarin het beeld van jezelf jou blij maakt of helpt? En hoe ga je weten dat dit dan juist is? Wat als je gevoel morgen iets anders zegt? Neem de momenten dat je denkt 'ja, dat ben ik!' en een tijd later dan weer 'ik maak mezelf iets wijs, zo ben ik helemaal niet, ik ben helemaal niet x,y,z ...'

Toon Hermans schreef hierover het volgende gedicht:

Ikke

ze zeggen altijd - zoek jezelf

maar ik weet niet wie ik ben

er wonen mensen diep in mij

die ik nog nauwelijks ken.

er leven er belachelijk veel

onder diezelfde huid

en als ik zoek naar wie ik ben

zoek ik de beste uit

Toon Hermans is hiermee geen uitzondering. We kiezen doorgaans allemaal ofwel de beste ofwel de slechtste versie van onszelf – afhankelijk van hoe we ons voelen. Maar, het idee dat we zus of zo in elkaar zitten, helpt ons zelden om een beter, mooier of gelukkiger mens te worden. Daarvoor moet je kijken naar hoe je in het leven staat, naar wat je doet en denkt (ook wat je doet wanneer je je niet 'jezelf' voelt) en dit plaatsen in het kader van wat je wil bereiken. Handel je naar datgene dat je wil? Doe je wat je zegt belangrijk te vinden? Leef je naar je waarden? Dat zijn de vragen waar wij jou als coach bij helpen. We helpen om te bepalen wat je wil bereiken, welke van jouw eigenschappen daartoe kunnen helpen, wat van jouw opgedane ervaringen en kennis je hiervoor kan gebruiken, wat je nog kan leren en welke stappen je hiertoe kan zetten.  

En Route - Marianne Keppens